Σε μια εποχή που η ανταγωνιστικότητα κυριαρχεί σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, η ένταξη των ατόμων κάθε ηλικίας στην εκπαιδευτική διαδικασία παίζει σημαντικό ρόλο στην ατομική και κοινωνική ευημερία και πρόοδο. Κάθε μέρα πληθώρα διεθνών εξελίξεων στον οικονομικό, τεχνολογικό, πολιτισμικό και ευρύτερο κοινωνικό τομέα κάνει αναγκαία την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων προσαρμοσμένων στις αλλαγές που πραγματοποιούνται. Προκειμένου ο σύγχρονος άνθρωπος να ανταποκριθεί στις διάφορες εξελίξεις, χρειάζεται να συμπληρώνει, να ανανεώνει και να επικαιροποιεί τις γνώσεις και τις δεξιότητές του. Είναι, λοιπόν, πλέον εμφανής και σημαντική τόσο η σημασία της επέκτασης της εκπαίδευσης σε όλη τη διάρκεια της ζωής των ατόμων, όσο και η εφαρμογή νέων μορφών μάθησης, έτσι ώστε να εξοπλιστούν με νέες γνώσεις και δεξιότητες.
Μάθηση και Εκπαίδευση
Παρά τις διαφοροποιήσεις στον τρόπο θεώρησης της έννοιας της μάθησης, η μάθηση αποτελεί βασική ανθρώπινη ανάγκη και κάθε άνθρωπος έχει απεριόριστες δυνατότητες να μαθαίνει. Μαθαίνοντας, άλλοτε περιστασιακά και άλλοτε παρακολουθώντας έναν οργανωμένο κύκλο μαθημάτων, μπορεί να κατανοεί τον εαυτό του και τον κοινωνικό του περίγυρο, να προσαρμόζεται στη διαρκώς μεταβαλλόμενη πραγματικότητα, αλλά και να τη μεταβάλλει.
Ως εκπαίδευση ορίζονται οι μαθησιακές δραστηριότητες που προσφέρονται από αρμόδιους φορείς, στις οποίες οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν συνειδητά και με συγκεκριμένους στόχους. Εκπαίδευση μπορεί να παρέχεται τόσο από εκπαιδευτικούς φορείς όσο και από φορείς των οποίων η βασική λειτουργία δεν είναι εκπαιδευτική. Σε κάθε περίπτωση, η εκπαίδευση καλό θα είναι να περιλαμβάνει όχι μεμονωμένη και τυχαία μαθησιακή διαδικασία, αλλά συστηματική και προσχεδιασμένη.
Εκπαίδευση Ενηλίκων και Δια Βίου Μάθηση
Η Εκπαίδευση Ενηλίκων αφορά οποιαδήποτε μαθησιακή δραστηριότητα ή πρόγραμμα κατάλληλα σχεδιασμένο από κάποιον εκπαιδευτικό φορέα, για να ικανοποιήσει οποιαδήποτε ανάγκη για εκπαίδευση ή/και κατάρτιση, ή ενδιαφέρον που ενδέχεται να υπάρξει σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής ενός ανθρώπου που έχει υπερβεί την ηλικία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και η κύρια δραστηριότητά του δεν είναι πλέον η συμμετοχή του στην εκπαίδευση.
Η έννοια του όρου «διά βίου μάθηση» είναι ευρύτερη και συμπεριλαμβάνει την «εκπαίδευση ενηλίκων». Η δια βίου μάθηση είναι περισσότερο μια προσέγγιση, που εστιάζει στις ευκαιρίες και διαδικασίες μάθησης, αναγνωρίζοντας ότι αυτές οι ευκαιρίες και διαδικασίες παρέχονται από πολλούς φορείς και όχι μόνο από την τυπική εκπαίδευση.
Στο θεσμικό πλαίσιο για τη διά βίου μάθηση στη χώρα μας, ως «δια βίου μάθηση» νοούνται όλες οι μορφές μαθησιακών δραστηριοτήτων στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, που αποσκοπούν στην απόκτηση ή την ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, οι οποίες συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, στην επαγγελματική ένταξη και εξέλιξη του ατόμου, στην κοινωνική συνοχή, στην ανάπτυξη της ικανότητας ενεργού συμμετοχής στα κοινά και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη. Περιλαμβάνει την τυπική εκπαίδευση, τη μη τυπική εκπαίδευση και την άτυπη μάθηση.
Στα πλαίσια της Εκπαίδευσης Ενηλίκων και της Δια Βίου Μάθησης, τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) διαδραματίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο. Το Πρόγραμμα Σπουδών των ΣΔΕ είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να κάνει το σχολείο ελκυστικό για τους εκπαιδευόμενους, να τοποθετεί τον εκπαιδευόμενο στο κέντρο της μαθησιακής διεργασίας ως ενεργό συνδιαμορφωτή της, παρέχοντας παράλληλα μια παιδαγωγική προσέγγιση ευέλικτη και συμβατή με τις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων. Η γνώση αυτή καθεαυτή δεν είναι αυτοσκοπός αλλά δίνεται βάρος στην υποστήριξη του εκπαιδευόμενου με στόχο κυρίως την ανάκτηση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησής του, καθώς και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων. Η διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων (Γραμματισμών), προσαρμόζεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των εκπαιδευομένων και γίνεται με ποικίλες εκπαιδευτικές τεχνικές, οι οποίες συμβάλλουν στη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στον εκπαιδευτή και τον εκπαιδευόμενο και συντελούν στην εμπλοκή του εκπαιδευόμενου στη διεργασία της μάθησης.
Σε τοπικό επίπεδο, το ΣΔΕ Πρέβεζας ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 2018 και βρίσκεται στο δεύτερο έτος της λειτουργίας του. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης είναι ταχύρρυθμο και διαρκεί 2 σχολικά έτη. Ο τίτλος σπουδών του ΣΔΕ είναι ισότιμος του απολυτηρίου Γυμνασίου. Το σχολείο εδρεύει στο κτιριακό συγκρότημα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (παράρτημα Πρεβέζης – πρώην ΤΕΙ) στο Ψαθάκι και λειτουργεί καθημερινά 4:15 – 8:00 μ.μ. (τηλ. 2682046526).
