Τετάρτη, 20 Απριλίου 2022 12:07

Η πρώτη Ανάσταση και οι μπότηδες (της Τ. Κόρρου)

Γράφει η Τάσσα Κόρου
Για την «ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΕΒΕΖΑ –ΙΣΤΟΡΙΑ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ- ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ»

Το Μ. Σάββατο, μετά την Πρώτη Ανάσταση στην Πρέβεζα, στην Πάργα αλλά και στην Κέρκυρα, στη Ζάκυνθο, στην Κεφαλονιά και σε άλλα σημεία της Ηπείρου και των Επτανήσων, κάθε χρόνο λαμβάνει χώρα ένα εντυπωσιακό και μοναδικό στο είδος του έθιμο, το σπάσιμο των κανατιών ή όπως αλλιώς ονομάζονται στο τοπικό ιδίωμα το σπάσιμο των «μπότηδων».

Για την καταγωγή και προέλευση αυτού του εθίμου έχουν διατυπωθεί πολλές και ενδιαφέρουσες ερμηνείες, στις οποίες επικρατεί η λαϊκή αντίληψη, ότι ο κρότος, που παράγεται από το σπάσιμο των αγγείων, εκτοπίζει το κακό.

Σε μια πρώτη μεσαιωνική εκδοχή, με το σπάσιμο των κανατιών γίνεται προσπάθεια να εκδιωχθούν τα «μολύσματα», δηλ. τα κακά και μοχθηρά πνεύματα, μια και ο κρότος, όπως πιστεύει ο λαός, διώχνει το κακό μακριά. Έτσι στην Ανάσταση, ως γιορτή της Ζωής και της Νίκης ενάντια στο Θάνατο, το σπάσιμο της στάμνας είναι μια συμβολική πράξη ενάντια στο κακό.

Σύμφωνα με μια άλλη προσέγγιση, το έθιμο θεωρείται μεσαιωνικό και κατάλοιπο της Ενετοκρατίας. Οι καθολικοί Βενετοί συνήθιζαν να σπάνε τις παλιές στάμνες την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, αποδίδοντας τρόπον τινά “φόρο” στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει καινούργια αγαθά στο σπίτι τους. Στη συνέχεια οι Ορθόδοξοι το μετέφεραν χρονικά στην περίοδο του Πάσχα χρησιμοποιώντας όμως νέα , αντί για παλιά κανάτια γεμάτα νερό, ώστε να προκαλούν μεγαλύτερη φασαρία.

Η χριστιανική εκδοχή, πάλι, θέλει το θορυβώδες σπάσιμο να αναπαριστά την οργή για την προδοσία του Ιούδα, αλλά και την αναπαράσταση της θορυβώδους στιγμής της Ανάστασης. Στο «θορυβώδες», άλλωστε, αναφέρονται και οι κροτίδες και τα βεγγαλικά της Ανάστασης. Μάλιστα στον ορθόδοξο Ελληνικό Χριστιανικό εθιμικό βίο, υπάρχουν σπουδαίες σχετικές αναφορές, όπως αυτή η εκκλησιαστική φράση από το τροπάριο της Μεγάλης Παρασκευής «Συ δε Κύριε ανάστησόν με, ίνα συντρίψω αυτούς ως σκεύη κεραμέως».

Σύμφωνα με μια Τέταρτη εκδοχή, το σπάσιμο έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, σε ένα ταφικό έθιμο, που κρατά μέχρι τις ημέρες μας, όταν την ώρα που βγαίνει η σορός ενός νεκρού από το σπίτι, κάποιος σπάει ένα πιάτο ή ένα πήλινο αντικείμενο έξω από την πόρτα, για να σταματήσει το κακό.

Σε μια άλλη λαογραφική ερμηνεία, το έθιμο προέρχεται από την αρχαιοελληνική γιορτή του Απριλίου, όταν οι Έλληνες γιόρταζαν την αρχή της γεωργικής περιόδου, οπότε η απαίτηση για συλλογή των φρέσκων καρπών, υποχρέωνε τη χρήση νέων κανατιών και δοχείων για την αποθήκευσή τους. Και μέχρι σήμερα αυτό το σπάσιμο συμβολίζει,το ότι ο χειμώνας δίνει τη θέση του στην ανοιξιάτικη αναγέννηση.

Υπάρχουν, σαφώς, και άλλες αναφορές και συσχετισμοί σχετικά με την προέλευση και διατήρηση του εθίμου. Το σπάσιμο των κανατιών, πάντως, διατηρήθηκε ζωντανό στο πέρασμα του χρόνου.

Χαρακτηριστική είναι γραπτή μαρτυρία ξένου περιηγητή στην Κεφαλονιά το 1829: «Το μέγα Σάββατον όταν ψάλλεται εις την Εκκλησίαν το ανάστα ο Θεός, ρίπτουσιν έξω των οίκων αγγεία ακέραια ή ημίθραυστα. Δεν διαβαίνουσιν επάνω των συντριμμάτων, αλλά τα μετατοπίζουσιν, αν πρέπη αναγκαίως να διέλθωσιν εκείθεν». 

Το σίγουρο είναι ότι, από την γέννηση του, το έθιμο καλά κρατεί ως τις μέρες μας και όλοι μας περιμένουμε το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, μόλις ο ιερέας του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Χαράλαμπους σημάνει την πρώτη Ανάσταση, να ξεκινήσουμε το «πανηγύρι» με τις κροτίδες και το σπάσιμο των μπότηδων στο Κέντρο της Πόλης.

Και του χρόνου να είμαστε καλά!!!
Καλή Ανάσταση!!!

  1. ΡΟΗ-ΕΙΔΗΣΕΩΝ
  2. ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΑ

title1 -- Διαβάστε επίσης... --

Στήλες

Κοινωνία

03 Νοεμβρίου 2024
Προφορικές απευθείας αναθέσεις, μη καταχώριση συμβάσεων, ενδείξεις προσυνεννόησης με προμηθευτές, δικηγόρος δήμου που ταυτόχρονα εκπροσωπεί ανάδοχο. Αυτές είναι μερικές μόνο από τις υποθέσεις
03 Νοεμβρίου 2024
Στην παραλιακή περιοχή του Μονολιθίου Πρέβεζας ένας αλεξιπτωτιστής 40 ετών εγκλωβίστηκε σε κλαδιά σε ύψος περίπου 7 μέτρων. Ο αλεξιπτωτιστής ...
01 Νοεμβρίου 2024
Ο Δήμος Πρέβεζας απέστειλε την παρακάτω ενημέρωση: Με την ψήφιση του Ν. 5143/2024 (ΦΕΚ 161 Α΄) δίνεται η δυνατότητα σε ευάλωτους και μη ...
01 Νοεμβρίου 2024
Ο Σύλλογος Υπαλλήλων Περιφερειακής Ενότητας Πρέβεζας απέστειλε την παρακάτω ανακοίνωση: «Η ΖΩΗ ΜΑΣ ΜΠΑΙΝΕΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ- ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΟΙ ...
01 Νοεμβρίου 2024
Παράσταση διαμαρτυρίας πραγματοποίησαν την Πέμπτη μέλη του Συλλόγου Ερασιτεχνών Αλιέων Ν. Πρέβεζας “Αμβρακικός” στη διοίκηση του Δημοτικού Λιμενικού ...

Πολιτική

03 Νοεμβρίου 2024
Ομαλά εξελίσσεται μέχρι στιγμής η εκλογική διαδικασία στον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και στην Πρέβεζα, προκειμένου να αναδειχθούν οι σύνεδροι που θα συμμετέχουν στο Έκτακτο Συνέδριο του κόμματος,
03 Νοεμβρίου 2024
Σύμφωνα με πληροφορίες του atpreveza.gr, ο υποψήφιος Πρόεδρος και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Σωκράτης Φάμελλος θα επισκεφθεί την Τρίτη ...
03 Νοεμβρίου 2024
Ανοικτή εκδήλωση-συνέλευση για την παρουσίαση των κειμένων των θέσεων και του σχεδίου καταστατικού εν' όψει του ιδρυτικού συνεδρίου της Νέας ...
01 Νοεμβρίου 2024
Ανοικτή πολιτική εκδήλωση στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου εν' όψει του Έκτακτου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, που θα διεξαχθεί από τις 8 έως τις ...
01 Νοεμβρίου 2024
Η Νέα Αριστερά Πρέβεζας προχωρά σε ανοιχτή εκδήλωση- συνέλευση για την παρουσίαση των κειμένων των θέσεων και του σχεδίου καταστατικού ενόψει του ...

Αθλητισμός

01 Νοεμβρίου 2024
Ο Σ.Κ. Νικόπολη υποδέχεται την ομάδα του Ν.Ο. Σαρωνίδας για την 5η αγωνιστική της National League 2. Ο αγώνας θα γίνει την Κυριακή 3 Νοεμβρίου στις 17.00 στο ΔΑΚ Πρέβεζας. Ο αγώνας θα
28 Οκτωβρίου 2024
Την ήττα με σκορ 82-80 γνώρισε η Νικόπολη στην έδρα του Πύρρου Άρτας στα πλαίσια της 4ης αγωνιστικής της National League 2. Η ομάδα του Σπύρου ...
24 Οκτωβρίου 2024
Για ακόμη μια φορά η διαχειριστική και πολιτική αδυναμία της δημοτικής αρχής, με την ταυτόχρονη “γκάφα” της απώλειας της έτοιμης χρηματοδότησης των ...
21 Οκτωβρίου 2024
Με το δεξί ξεκίνησε τις αγωνιστικές του υποχρεώσεις στο φετινό πρωτάθλημα της PreLeagueο Φιλαθλητικός Πρέβεζας, ο οποίος κέρδισε με 3-0 στα σετ ...

Πολιτισμός

01 Νοεμβρίου 2024
Όσοι ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν την παράσταση δωρεάν μέσω του διαγωνισμού του atpreveza.gr το διήμερο 2-3 Νοεμβρίου, μπορούν να στείλουν mail στο info@atpreveza.gr με την ένδειξη "ΣΥΜΠΕΘΕΡΟΙ"
29 Οκτωβρίου 2024
Η Κινηματογραφική Λέσχη Πρέβεζας σας προσκαλεί αυτή την Τετάρτη στις 20.00 στο Πολιτιστικό Κέντρο Πρέβεζας για την προβολή της ταινίας «Οι 18 ...
25 Οκτωβρίου 2024
Την παρακάτω ανακοίνωση εξέδωσε η Κινηματογραφική Λέσχη Πρέβεζας: Η Κινηματογραφική Λέσχη Πρέβεζας είναι ένας από τους μακροβιότερους ...
24 Οκτωβρίου 2024
Όσοι ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν την παράσταση δωρεάν μέσω του διαγωνισμού του atpreveza.gr το διήμερο 26-27 Οκτωβρίου, μπορούν να στείλουν mail ...
19 Οκτωβρίου 2024
Η Κινηματογραφική Λέσχη Πρέβεζας με χαρά ανακοινώνει την πρεμιέρα της χειμερινής σεζόν, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 23 Οκτωβρίου στις ...