Στη συχνή μου βόλτα από τα «Παλιοσάραγα» είδα ότι τα μπαζωμένα ερείπια του κάστρου της Μπούκας ετοιμάζονται να υποδεχθούν το 2^ο Διεθνές Τουρνούα Αμπαλί (κατά το γαλλικόν pétanque, κατά το ελληνικόν εδαφοσφαίριση). Συγχαρητήρια οφείλονται στους διοργανωτές της διεθνούς αυτής αθλητικής συνάντησης που αναδεικνύει ένα παλιό παραδοσιακό παιχνίδι της Πρέβεζας, απομεινάρι, ίσως, κάποιας από τις διάφορες δυτικές κυριαρχίες της πόλης. Με τη διοργάνωση αυτή, η πόλη μας γίνεται το κέντρο ενός άγνωστου στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας αθλήματος.

Το 1^ο τουρνουά έγινε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Τότε πρωτοείδα να ετοιμάζεται ο χώρος όπου βρίσκονται τα ερείπια του κάστρου της Μπούκας και να μπαζώνονται με λεπτό λευκό χαλικάκι για τη δημιουργία των πρόχειρων γηπέδων αμπαλί. Δεν βρήκα τον χρόνο να γράψω κάτι σχετικό, τότε. Τώρα αποφάσισα να δημοσιοποιήσω, βιαστικά και αγανακτισμένα, τις απόψεις μου.

Μπούκα

Η πόλη μας ξεκίνησε να δημιουργείται μετά την κατασκευή του κάστρου της Μπούκας, το 1478, από τον Μωάμεθ β΄ τον πορθητή. Το κάστρο της Πρέβεζας κτίστηκε στην μπούκα του Αμβρακικού κόλπου και έγινε γνωστό ως κάστρο στη Μπούκα. Υπήρξε η απαρχή της δημιουργίας του οικισμού της Πρέβεζας. Το κάστρο καταλήφθηκε από τους Βενετούς τον Σεπτέμβριο του 1684 και ανατινάχθηκε, από τους ίδιους, τον Αύγουστο του 1701, βάση των όρων της συνθήκης του Κάρλοβιτς, πριν παραδοθεί η πόλη στους Οθωμανούς.

Μέχρι το 1701, λοιπόν, η Πρέβεζα, η Μεσαιωνική Πρέβεζα, ήταν μέσα στο κάστρο της Μπούκας και είχε επεκταθεί και προς τα βόρεια, έξω από αυτό. Το σχέδιο απεικονίζει το κάστρο λίγα χρόνια πριν την ανατίναξή του.

Το κάστρο της Μπούκας έστεκε στον χώρο όπου από αύριο θα γίνεται το τουρνουά αμπαλί, στον χώρο των ιαματικών λουτρών, του Μνημείου του Ναύτη, και του παλαιού Τουριστικού Περιπτέρου (τώρα Allila και Κουρδιστό Πορτοκάλι).

Αμπαλί

Οι υπεύθυνοι της διοργάνωσης του τουρνουά αμπαλί θα πρέπει να διαφημίσουν το γεγονός ότι οι προκαταρκτικοί αγώνες γίνονται στα μπαζωμένα ερείπια ενός μεσαιωνικού κάστρου και της μεσαιωνικής καστροπολιτείας της Πρέβεζας. Φαντάζομαι ότι είναι μοναδικό στον κόσμο γεγονός (ή, άντε, στον «πολιτισμένο» κόσμο) να διοργανώνεται αθλητικό τουρνουά στα μπαζωμένα ερείπια ενός μεσαιωνικού κάστρου. Εάν, μάλιστα, οι συμμετέχοντες «αθλητές» ενημερωθούν για το μοναδικό αυτό γεγονός, πιστεύω ότι θα ξαφνιαστούν και, ίσως, να μη θέλουν να ξανασυμμετάσχουν, εάν έχουν λίγη ευαισθησία.

Εμείς, όμως, τι κάνουμε; Δεν έχουμε άλλους χώρους, σκιερούς, για να φιλοξενήσουν τα τουρνουά; Χρειάζεται να το διοργανώνουμε πάνω στα ερείπια της μεσαιωνικής Πρέβεζας; Θυμάμαι τον Νομάρχη Πρέβεζας να με ευχαριστεί ‒μετά την πρώτη παρουσίαση της θέσης του κάστρου της Μπούκας, που έγινε στη Θεοφάνειο Αίθουσα πριν κάποια χρόνια‒ γιατί «άκουσε για πρώτη φορά τα όσα ειπώθηκαν» και για «τη σημαντικότητα του χώρου, ο οποίος πρέπει να προστατευθεί».

Είμαστε τυχεροί που ο χώρος όπου κάποτε έστεκε η Μεσαιωνική Πρέβεζα δεν οικοδομήθηκε και έτσι περιμένει την ανασκαφή και την προβολή του. Το ίδιο, δηλαδή, που έγινε και με τα ερείπια της αρχαίας Νικόπολης.

Τολμώ να παραλληλίσω το γεγονός της διοργάνωσης του τουρνουά αμπαλί στα ερείπια του κάστρου της Μπούκας με το να μπαζώσουμε τα ερείπια ενός βυζαντινού ναού της αρχαίας Νικόπολης (ας πούμε της Βασιλικής Γ΄ που είναι αρκετά ερειπωμένη), να κάνουμε τον χώρο επίπεδο, γεμίζοντάς τον με ωραίο λευκό πετραδάκι και να διοργανώσουμε εκεί τουρνουά τοξοβολίας. Πώς σας φαίνεται;

Από το 1912, που απελευθερώθηκε η πόλη, μέχρι το 2005 περίπου, όταν έφυγε το Στρατόπεδο από τον χώρο, παραπονιόμασταν ότι το έχει ο Στρατός και είναι «αναξιοποίητο». Τώρα που το στρατόπεδο έφυγε από τον χώρο αυτόν, εμείς τον μετατρέψαμε πρώτα σε δημόσια αποθήκη αδρανών υλικών και μετά τον μπαζώσαμε για να τον κάνουμε πάρκιγκ που έχει, πλέον, πάρει δημόσιο όνομα: «το πάρκινγκ απέναντι από το Μνημείο του Ναύτη»! Τώρα το «αξιοποιούμε» με την μετατροπή του σε γήπεδα pétanque !!

Χώρος στάθμευσης, όμως, έχει προβλεφθεί για τον χώρο, εδώ και χρόνια και μάλιστα μεγάλος και με δυνατότητα περαιτέρω επέκτασης, απέναντι από τον θερινό κινηματογράφο. Αλλά, εάν το πάρκινγκ πάει τόσο μακριά από το «Τουριστικό Περίπτερο» για τους παλαιότερους, ή το Allila και το Κουρδιστό, για τους νεότερους, πώς θα μπορούν τα ΑΜΕΑ να έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτά; Όπως ο δήμαρχος της πόλης, ορθώς και ευτυχώς, δημιούργησε μπλε χρώματος θέσεις στάθμευσης για ΑΜΕΑ στην πόλη, ας προσθέσει και λίγες ακόμη εάν τα ΑΜΕΑ που θα επισκεφθούν τα δύο καταστήματα είναι τόσα πολλά.

Αλή

Ο Αλή πασάς, ο Τεπελενλής, έχτισε τα θερινά του ανάκτορα (σεράι) στην Πρέβεζα, την οποία κατέλαβε για δεύτερη φορά στα τέλη του 1806. Το σεράι κατασκευάστηκε, περί το 1811, στο νότιο άκρο του χώρου, όπου μέχρι τότε ήταν εμφανή τα ερείπια του κάστρου της Μπούκας. Στον χώρο όπου σήμερα είναι το Μνημείο του Ναύτη.

Το οικοδομικό υλικό του κάστρου της Μπούκας χρησιμοποιήθηκε από τον Αλή για να κατασκευάσει τη βάση του παραθαλάσσιου σαραγιού του και του παράκτιου τείχους που προστάτευε τον χώρο μεταξύ τού νεόδμητου, από τον ίδιο, κάστρου του «αγίου Γεωργίου» και του σαραγιού του. Δυο-τρεις σειρές από τους μεγάλους λίθινους δόμους τού παράκτιου τείχους σώζονται μεταξύ του Μνημείου του Ναύτη και του θερινού κινηματογράφου.

Ο Αλή έκτισε και λουτρά (χαμάμ) δίπλα στο σεράι του, εκμεταλλευόμενος τα ιαματικά νερά της περιοχής. Μεγάλο τμήμα των οθωμανικών λουτρών σώζεται και ενσωματώνεται στις εγκαταστάσεις τού υπό κατασκευήν «Θερμαλιστικού Κέντρου». Στη συχνή μου βόλτα στα «Παλιοσάραγα» πρόσεξα, επίσης, ότι η στέγη του «Θερμαλιστικού Κέντρου» κατασκευάζεται με μεταλλικά προκατασκευασμένα ζευκτά. Ελπίζω να γνωρίζουν οι μελετητές του έργου την ισχυρά διαβρωτική ιδιότητα των θειούχων ιαματικών νερών των λουτρών και να έχουν προστατεύσει τη σιδηρά κατασκευή με κατάλληλο τρόπο, ώστε να μη διαβρωθεί στα αμέσως επόμενα χρόνια. Ψιλά γράμματα, θα μου πείτε…

Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω και την «ενδεικτική ανασκαφική τομή» την οποία έκανε το συνεργείο που εκτελεί εργασίες υδροδότησης στο νότιο άκρο του ασφαλτοστρωμένου δρόμου, μεταξύ Ιαματικών Λουτρών και Μνημείου του Ναύτη. Η εργασία αυτή, που απ’ όσα πληροφορήθηκα δεν πήρε άδεια από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, έφερε στο φως μεγάλους λίθινους δόμους, που κατά τη γνώμη μου φαίνονται να είναι τμήμα της θεμελίωσης του κάστρου της Μπούκας. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία, σταμάτησε τις άνευ αδείας εργασίες. Ελπίζω να γίνει αυτή η «ανασκαφική τομή» η απαρχή της αποκάλυψης της βάσης των τειχών του κάστρου της Μπούκας και της αξιοποίησης του χώρου, όπως του αξίζει και όχι όπως είναι σήμερα.

Είμαι στη διάθεση οποιουδήποτε θέλει να έχει περαιτέρω στοιχεία για τον χώρο.

Πρέβεζα 31.5.2023 (παραμονή της έναρξης του 2^ου τουρνούα αμπαλί)