Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ήπειρος 2021-2027” της Περιφέρειας Ηπείρου είναι το “ευαγγέλιο” των στρατηγικών ανάπτυξης της περιοχής μας στη δεκαετία που διανύουμε. Ειδικά οι αιρετοί της τοπικής αυτοδιοίκησης θα πρέπει να καταρτίσουν τον σχεδιασμό τους με βάση αυτό για να μπορέσουν να αντλήσουν και τους κατάλληλους πόρους, που είναι διόλου ευκαταφρόνητοι.

Το Ε.Π. της Περιφέρειας Ηπείρου όμως καταγράφει ορισμένα δομικά προβλήματα για την οικονομία και την κοινωνική πραγματικότητα στην Περιφέρεια που ζούμε και αξίζει κάποιος να προβληματιστεί ιδιαίτερα από τα στοιχεία.

Ειδικότερα αναφέρεται:

“Η παραγωγική της δομή (ΟΟΣΑ 2020) περιλαμβάνει έναν ισχυρό πρωτογενή τομέα με υψηλό μερίδιο περιφερειακού ΑΕΠ (8,4%), 2 φορές περισσότερο από τον εθνικό μο & 5,4 φορές περισσότερο από τον ευρωπαϊκό μο. Ο πρωτογενής τομέας έχει επίσης πολύ υψηλό μερίδιο απασχόλησης. Η Ήπειρος έχει μέτριο δευτερογενή τομέα με ΑΕΠ (16,8%) κοντά στον εθνικό μο, ενώ ο τριτογενής τομέας είναι ο μεγαλύτερος από πλευράς ΑΕΠ (74,8%) και απασχόλησης (68,7%). Αναφορικά με τις επιδόσεις της οικονομίας (ΟΟΣΑ 2020):

• Το ΑΕΠ αντιστοιχεί στο 2,2% του εθνικού ΑΕΠ (11η μεταξύ των Περιφερειών) καταγράφοντας πτωτική τάση μετά το 2008. Το επίπεδο παραγωγικότητας είναι χαμηλότερο σε σύγκριση με το εθνικό (77%) και σημαντικά χαμηλότερο σε σύγκριση με της ΕΕ (52%), κατέχοντας τη 12η θέση μεταξύ των περιφερειών της χώρας.

• Οι εξαγωγές της αντιστοιχούν στο 6,6% του ΑΕΠ, κατέχουν τη 10η θέση στη χώρα και είναι πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μο (20%).

• Με βάση τον δείκτη Περιφερειακής Ανταγωνιστικότητας (RCI, 2019), κατατάσσεται στην 251η θέση μεταξύ 268 Περιφερειών της ΕΕ-28 και στην 4η θέση συγκριτικά με τις άλλες Περιφέρειες της χώρας. Η οικονομία της βασίζεται σε μια ολοκληρωμένη και τοπικά προσανατολισμένη – ατζέντα οικονομικού μετασχηματισμού η οποία περιλαμβάνει την Περιφερειακή Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης (RIS3). Διαμορφώθηκε την ΠΠ 14-20 & μέσω αυτής αναδείχθηκαν συγκεκριμένοι τομείς προτεραιότητας της οικονομίας & υλοποίηθηκαν στοχευμένες δράσεις (με πόρους της ΠΠ 14-20) για την ενίσχυση της παραγωγικότητας, ανταγωνιστικότητας αλλά & καινοτομικής δραστηριότητας των ΜΜΕ. Την ΠΠ 21- 27, η Εθνική Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης (ΕΣΕΕ) με την περιφερειακή της διάσταση, θα αποτελέσει αναπτυξιακό εργαλείο. Μετά από μια εκτεταμένη οικονομική κρίση στη χώρα, μετά το 2017, άρχισαν να διαφαίνονται σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας. Η πορεία αυτή διακόπηκε το 2020 από την εμφάνιση της υγειονομικής κρίσης (Covid-19), η οποία επέφερε αρνητικές επιπτώσεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.

Συνοπτικά:

• Διαμορφώθηκε ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον διεθνώς.

• Επλήγησαν τομείς της οικονομίας με σημαντική δυναμική (τουρισμός, εστίαση, μεταφορές κλπ.).

• Οι επιχειρήσεις έχουν δυσκολία πρόσβασης σε κεφάλαια.

• Το ευρύτερο περιβάλλον όπως διαμορφώνεται λειτουργεί ανασταλτικά ως προς την πραγματοποίηση επενδύσεων από τις επιχειρήσεις.

• Εκτιμάται περαιτέρω μείωση του κκ ΑΕΠ και συρρίκνωση της κατανάλωσης”.

Παράλληλα σε ένα άλλο σημείο του προγράμματος τονίζεται:

“Η Ήπειρος αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα ανισοτήτων τόσο σε σχέση με τις άλλες περιφέρειες, όσο και ενδοπεριφερειακά, γεγονός που επιβάλλει την εφαρμογή δράσεων σε τοπικό επίπεδο για την αναστροφή και υπέρβαση αυτών. Το ΑΕΠ της βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα (το 2018 ανέρχονταν στις 14.700 Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ), δηλαδή στο 71% περίπου της χώρας ή το 48,7% της ΕΕ, αποτελώντας την 2η φτωχότερη Περιφέρεια της χώρας). Ενδοπεριφερειακά υπάρχουν ανισότητες. Υψηλότερο κκ ΑΕΠ το 2017 διαθέτει η ΠΕ Θεσπρωτίας (14.900 ΜΑΔ), ενώ ακολουθούν η ΠΕ Ιωαννίνων (14.100 ΜΑΔ) και οι ΠΕ Άρτας-Πρέβεζας (13.800) (Eurostat 2020).

Ο πληθυσμός που ζει σε πόλεις είναι χαμηλός (50,2%) και πολύ κάτω από τον εθνικό μ.ο. (66%) γεγονός που αποτελεί ταυτόχρονα πλεονέκτημα και μειονέκτημα με βάση άλλα θέματα όπως υψηλός δείκτης γήρανσης (ΟΟΣΑ 2020)”, ενώ επισημαίνεται: “Το 7,8% του πληθυσμού της δεν έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας & ο πληθυσμός που κινδυνεύει από φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό είναι 31,3%”.

Πρέπει τα παραπάνω να ληφθούν σοβαρά υπ' όψη από κάθε είδους αρχή του τόπου, ώστε να μπορέσουν να υπάρξουν και τα κατάλληλα αποτελέσματα.