Τον Οκτώβριο του 2023 γίνονται οι περιφερειακές εκλογές, οι οποίες στην Ήπειρο παρουσιάζουν μία ιδιαιτερότητα. Από το 2010 όταν με τον “Καλλικράτη” υπήρξε για πρώτη φορά η ενοποιημένη διοικητική δομή της Περιφέρειας Ηπείρου και έπαψαν να υφίστανται οι Νομαρχίες με την διοίκηση κάθε Νομού, η Ήπειρος δεν έχει γνωρίσει άλλη διακυβέρνηση πλην αυτής του Αλέξανδρου Καχριμάνη. Δεν υπάρχει επομένως μέτρο σύγκρισης για να πει κάποιος αν το έργο του στην Περιφέρεια Ηπείρου συγκριτικά με κάποιον άλλο αποτιμάται θετικά ή αρνητικά.
Γι’ αυτό αξίζει κάποιος να χρησιμοποιεί κάποια χρήσιμα “εργαλεία” που μπορούν να δώσουν συμπεράσματα για την αναπτυξιακή πορεία της Περιφέρειας Ηπείρου.
Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπ’ όψη ότι η διακυβέρνηση Καχριμάνη συμπίπτει με δύο από τις μεγαλύτερες κρίσεις για την Ελλάδα, την οικονομική κρίση και την κρίση της πανδημίας, που φτωχοποίησαν σημαντικά τους Έλληνες πολίτες.
Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ή ΑΕΠ) αποτελεί το κυριότερο μακροοικονομικό μέγεθος. Αποτελεί χρήσιμο “εργαλείο” μελέτης τόσο στο σύνολό του, όσο και στην κατά κεφαλήν εκδοχή του.
Από το 2000 έως και το 2020 λοιπόν η εξέλιξη του ΑΕΠ αποτυπώνεται στους παρακάτω πίνακες.
Παρατηρούμε ότι το συνολικό ΑΕΠ της Ηπείρου το 2010, που είναι η χρονιά που η Ήπειρος προέρχεται από τη διακυβέρνηση με τις ξεχωριστές Νομαρχίες είναι 4.946.000.000 ευρώ, ενώ το 2019, έτος που δεν έχει επηρεάσει ακόμη η πανδημία, ανέρχεται σε 4.034.000.000, “χάθηκαν” δηλαδή 912.000.000 ευρώ, περίπου ένα δισ. ευρώ.
Αν λάβουμε υπ’ όψη και το 2020, που υπάρχουν τα “απόνερα” της πανδημίας τότε “χάθηκαν” 1.261.000.000 ευρώ από το συνολικό ΑΕΠ, δηλαδή περίπου το 25%.
Πρόκειται για μεγάλα μεγέθη, που αποδεικνύουν ότι σταδιακά η Ήπειρος έχει φτωχοποιηθεί. Θα πρέπει όμως κι εδώ να επισημάνουμε ότι οι δύο κρίσεις που προαναφέραμε έπαιξαν σημαντικό ρόλο.
Το 2019 (δεν συμπεριλαμβάνουμε το έτος όπου καταγράφονται οι απώλειες από την πανδημία) σε σχέση με το 2010 ο Νομός Πρέβεζας δέχεται μία μείωση της τάξεως του 15% στο συνολικό ΑΕΠ του, ο Νομός Άρτας μείωση 18%, ο Νομός Θεσπρωτίας 22% και ο Νομός Ιωαννίνων 19%.
Υπάρχει ένα παράδοξο στο Νομό Πρέβεζας, μιας και ενώ είναι το 2019 ο τρίτος νομός της Ηπείρου στην κατάταξη του ΑΕΠ, στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι ο τελευταίος, γεγονός που μαρτυρά ότι υπάρχει απόκλιση ανάμεσα σε υψηλά και χαμηλά εισοδήματα.
Επίσης ένα σοβαρό συμπέρασμα έχει να κάνει με τη συνολική κατανομή του ΑΕΠ ανά Νομό στην Περιφέρεια Ηπείρου. Το 2010, που όπως αναφέραμε είναι έτος όπου το ΑΕΠ καθορίζεται από ξεχωριστές διοικητικές οντότητες, τις Νομαρχίες, ο Νομός Ιωαννίνων καταγράφει περίπου το 50% του ΑΕΠ, ο Νομός Άρτας το 19%, ο Νομός Πρέβεζας το 16% και ο Νομός Θεσπρωτίας το 15%.
Δέκα χρόνια αργότερα, αν σταθούμε στο έτος 2019, τα ποσοστά είναι σχεδόν ίδια, γεγονός που σημαίνει πως παρά τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ που δαπανήθηκαν για την άμβλυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και τις πολιτικές συνοχής εντός της Περιφέρειας Ηπείρου, η ισόρροπη ανάπτυξη δεν έχει επιτευχθεί.
Μοιάζει όλα τριγύρω να αλλάζουν και όλα να μένουν τα ίδια.
Ένας από τους κύριους στόχους του “Καλλικράτη” ήταν να αναπτυχθούν οι περιφερειακοί νομοί οικονομικά και κοινωνικά, ώστε να επιτευχθεί η σε όλα τα επίπεδα σύγκλιση με το κέντρο της Περιφέρειας, που είναι τα Ιωάννινα.
Και στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, οι απώλειες το 2019 σε σχέση με το 2010 είναι μεγάλες για την Ήπειρο.
Στην Άρτα η μείωση φτάνει τα 1065 ευρώ, στην Πρέβεζα τα 1868 ευρώ, στη Θεσπρωτία τα 3771 ευρώ και στα Ιωάννινα τα 2350 ευρώ.
Η οικονομική κρίση δηλαδή επηρέασε τον απλό πολίτη περισσότερο στο δίπολο Θεσπρωτία-Ιωάννινα.
Θα πρέπει ακόμη να σταθούμε (δείτε ΕΔΩ) στον δείκτη “EU Regional Competitiveness Index 2.0 - 2022 edition”, που αποτυπώνει τον δείκτη περιφερειακής ανταγωνιστικότητας της ΕΕ.
Η Περιφέρεια Ηπείρου βρίσκεται στη θέση 215 από 234 περιφέρειες της Ευρώπης των 28 με την ταμπέλα “λιγότερο ανεπτυγμένη περιφέρεια” και βασικό πρόβλημα τις ενδοπεριφερειακές ανισότητες.
Σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ μέσα από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Περιφέρειας Ηπείρου, που έχουν δαπανηθεί για τον σκοπό αυτό, ενώ ακολουθεί το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πάνω στα χρήματα αυτά πρέπει να γίνει ενδελεχής ανάλυση για το αν έπιασαν τόπο επενδυτικά ή όχι.
Η συζήτηση για το πως πρέπει να επιτευχθεί ο περιφερειακός αυτός στόχος θα ανοίξει ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών στην Ήπειρο και θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να γίνει.
Η περιφερειακή αρχή που θα καταφέρει να αυξήσει το ΑΕΠ στους τρεις περιφερειακούς Νομούς, ώστε να μην καταλαμβάνει το 50% ο Νομός Ιωαννίνων, θα έχει πετύχει πολλά για την περιφερειακή ανάπτυξη και την ισόρροπη ανάπτυξη της Ηπείρου.
